Posts

Showing posts from April, 2025

सिंधु सभ्यता के छिद्रत पात्र और पितृमेध अनुष्ठान!!!

Image
 सिंधु सभ्यता में अनेकों स्थलों जैसे हड़प्पा, कुंताशी आदि से अनेकों छिद्र युक्त पात्र प्राप्त हुए हैं। - Ancient cities of the Indus valley civilization, fig. 8.16, page no. 155 - Harappan Potteries, Pl. 78 इस प्रकार के छिद्रित पात्रों का उल्लेख हमें भारद्वाज पैतृमेधिक सूत्रम् में मिलता है -  "शतातृण्णं च कुम्भं त्रिविषूके" - भारद्वाजपैतृमेधिक सूत्रम् २.३.११ अर्थात त्रिपाद मंच पर एक सौ छिद्रों वाला कुम्भ स्थापित करें। " "शतातृण्णं च कुम्भं त्रिविषूके" - भारद्वाजपैतृमेधिक सूत्रम् २.३.११ अर्थात् सौ छिद्र वाले एक कुम्भ को त्रिपाद आसन पर रखना चाहिए।   "तस्मिन् दधि वाजिनमिश्रमानयति वैश्वानरे हविरिदं जुहोमि इति" - भारद्वाज पैतृमेधिक सूत्रम् २.३.१३ अर्थात उस घड़े में दहीं और वाजिना को मिश्रित करके भर दें, इसके साथ "वैश्वानरे हविरिदं " मंत्र का जाप करें।  यह मंत्र तैत्तिरीय आरण्यक में है -                 "वैश्वानरे हविरिदं जुहोमि साहस्रमुत्स शतधारमेतम्।  तस्मिन्नेष पितरं पितामहं प्रपितामहं बिभरत्पिन्वमाने,इति - तैत्तिरीय आरण...